|
|
|
|
|
|
|
Samen werken aan het behoud van de patrijs
|
|
|
|
Beste patrijzenliefhebbers en -beschermers,
|
Hierbij de eerste nieuwsbrief, voor al die enthousiastelingen die zich inzetten voor het behoud en herstel van de patrijs in Limburg.
|
|
De provincie stimuleert al enkele jaren het behoud van de patrijs als icoonsoort van het Limburgse boerenland. In de opstartfase gebeurde dit onder leiding van IKL. Sinds vorig jaar coördineert Agrarisch Collectief Natuurrijk Limburg dit beschermingsproject, samen met Faunabeheereenheid Limburg, de Jagersvereniging en GaiaZoo. Hoe staat het er inmiddels voor?
|
|
|
|
Patrijzen verdwijnen als we niks doen
|
|
|
|
Nederland herbergt momenteel circa 4000 broedparen, waarvan er zo’n 700 in Limburg leven.
|
|
Het is hard gegaan met de patrijs. In 1950 leefden er 150.000 broedparen in Nederland, in 1985 resteerden er nog maar 40.000, en inmiddels is daar dus nog maar 10% van over. Sinds 1950 een achteruitgang van meer dan 95%. In grote delen van Nederland is de soort geheel verdwenen, of staat op het punt te verdwijnen, als we niks doen. Limburg herbergt momenteel zo’n 18% van de Nederlandse populatie. Onze provincie heeft daarmee een belangrijke verantwoordelijkheid voor het behoud van de patrijs in Nederland.
|
|
|
|
|
Speciale beheerpakketten voor boeren
|
|
|
|
Sinds 2016 zijn in het Agrarisch Natuur- en landschapsbeheer (ANLb) in Limburg speciale beheerpakketten voor patrijzen beschikbaar voor boeren in kansrijke gebieden voor de patrijs.
|
|
|
|
|
Patrijzen kerngebieden
|
|
|
|
Inmiddels zijn er 14 van zulke kansrijke gebieden in Limburg waar speciale aandacht is voor de patrijs. Naast de speciale ANLb pakketten voor patrijzen kan daar een ontheffing Vos Predatorenbeheer ter bescherming van de aanwezige patrijzen worden ingezet.
|
- WBE-leden tellen de patrijzen in voor- en najaar
- Houden de predatiedruk door vos en zwarte kraai laag
- Zettten zich in om het bermbeheer van gemeenten/waterschappen te optimaliseren
- Werven nieuwe deelnemers voor de beheerpakketten onder de boeren in het gebied
|
10 kerngebieden en telgegevens
|
|
Inmiddels zijn van 10 kerngebieden telgegevens beschikbaar over 2022 en 2023. Vier gebieden zijn pas in 2023 aangehaakt.
|
|
|
|
|
315 koppels in 14 kerngebieden
|
|
|
|
In het voorjaar van 2023 werden in de eerste 10 kerngebieden 273 koppels geteld. In de 4 later aangehaakte gebieden nog eens 42.
|
|
In totaal werden er 315 koppels in de 14 kerngebieden geteld!
|
|
Bijna de helft van de hele Limburgse populatie krijgt nu speciale zorg.
|
|
|
|
|
Ospel/Meijel eerste kerngebied
|
|
|
|
Het eerste Limburgse kerngebied ligt in Ospel/Meijel, vlakbij de Groote Peel. In het Ospelse deel, 2500 hectare groot, wordt de patrijspopulatie al sinds 2014 nauwkeurig gemonitord door WBE De Groote Peel.
|
|
|
|
Het gaat goed met de Ospelse patrijzen. We zijn benieuwd of we deze opwaartse trend de komende jaren ook vast kunnen stellen in de andere kerngebieden. Meten is weten.
|
|
|
|
Zenderonderzoek
|
|
|
In Ospel worden de patrijzen niet alleen geteld. Een deel van de Ospelse patrijzen wordt letterlijk op de voet gevolgd.
|
|
Sinds 2019 worden jaarlijks een aantal patrijzen gezenderd. Zo kan precies uitgezocht worden hoe de patrijzen het landschap gebruiken en of ze in de speciale bloemenakkers leven, die door de boeren zijn aangelegd.
|
|
Zoals zo vaak levert onderzoek niet alleen antwoorden op, maar zeker zoveel nieuwe vragen. In al die jaren hebben we bijvoorbeeld maar 1 broedgeval in een speciaal aangelegde patrijzenakker kunnen vaststellen. Terwijl we inmiddels van maar liefst 63 patrijshennen weten waar ze gebroed hebben.
|
|
Meer dan de helft, 33 hennen, bleek in een wegberm te nestelen.
|
- 10 nesten in grasland vastgesteld
- 8 in graan
- 6 in een boomkwekerij
- 1 in aardappels, zaaiuien en gladiolen
- 1 onder een tuinheg
- 1 in een voortuin (op een paar meter van de gevel van een woonhuis), tussen de schoenlappersplanten
|
Waarom doen de Ospelse patrijzen het zo goed?
|
|
|
Gevolgen van maaien bermen en perceelranden voor de patrijzen in mei, juni, juli
|
|
|
|
Duidelijk is in ieder geval dat het maaien van bermen en perceelranden in mei, juni en juli grote gevolgen kan hebben voor de patrijzen. In het beste geval wordt alleen het nest vernield. Maar mogelijk worden ook veel broedende patrijzen doodgemaaid.
|
|
In Ospel hebben we dat tot nu toe 5 keer vastgesteld. Waarvan helaas twee keer bij een gezenderde hen. Bij gezenderde hennen kunnen we uitmaaien vrijwel altijd voorkomen omdat we boeren en bermbeheerders kunnen inlichten. De 2 gesneuvelde zenderhennen werden echter in de legfase, dan wel net broedend, doodgemaaid, op een moment dat we nog niet wisten waar het nest lag.
|
|
Kennis van nestlocaties kan patrijzen redden
|
|
Zonder kennis over nestlocaties was zeker een groter deel van de broedende hennen gesneuveld.
|
|
|
|
|
Wist je dat de bermen favoriet zijn bij de patrijzen?
|
|
|
|
In onderstaande afbeelding is goed te zien hoe belangrijk de bermen zijn voor patrijzen in het huidige grootschalige boerenland in mei, als de gewassen net gezaaid/gepoot zijn, en de velden nog kaal.
|
|
Afgebeeld zijn de locaties van 4 patrijzenkoppels in de nabijheid van meerdere patrijzenakkers (rood gearceerd) in de eerste week van mei 2023. En hun uiteindelijke nestlocaties.
|
|
Het leven van de patrijzen speelt zich in het voorjaar duidelijk af langs de lijnen in het landschap. De meer geïsoleerde liggende punten in het open veld zijn de nachtelijke slaapplaatsen.
|
|
Kieskeurig in keuze slaapplaatsen
|
|
Zowel patrijzenkluchten als koppels hebben voorkeur voor een slaapplaats op een kaal veld met vrij uitzicht.
|
|
|
|
|
|
|
|
Van de eigenschap dat patrijzen graag slapen op een kale overzichtelijke plek wordt momenteel gebruik gemaakt door de tellers in de patrijzen kerngebieden, om het broedsucces vast te stellen.
|
|
|
|
Volgende nieuwsbrief
|
|
|
|
In een volgende nieuwsbrief meer over het broedsucces van de Limburgse patrijzen in 2023. Fijne feestdagen en op naar een goed patrijzenjaar 2024.
|
|
|
|
Groet, team patrijs
|
|
|
|
|
|
