Bedroevend weidevogeljaar in Nederweert

Door Willem Maris

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: het was een bedroevend weidevogeljaar in Nederweert. Drie opeenvolgende gortdroge jaren hakken er in.

Kieviten

Voorjaar 2019 broedden er ondanks de droogte nog 134 kievitparen in ons gebied. Dit jaar stokte de teller bij 117 paren. Wel een behoorlijk nestsucces. Weinig nestpredatie, waardoor minstens 54 kievitparen (46%) er in slaagden een legsel uit te broeden. Maar daarna begon de ellende. Net als vorig jaar moesten de pullen overleven in een woestijnklimaat. Met dit jaar als bijkomend probleem een toenemende predatiedruk in de loop van het voorjaar door een ingestorte muizenpopulatie. Ook voor de andere weidevogels pakte dit rampzalig uit.

Uiteindelijk slechts enkele bijna vliegvlugge kuikens gezien waaronder op 6 juli één kievitouder met een juveniel op een perceel gedorste erwten.

Grutto’s

Voor de grutto’s was het een historisch jaar, in negatieve zin. Waarschijnlijk voor het eerst in de recente geschiedenis van Nederweert 0 (nul!) vliegvlugge jongen. De stakkers die nog wel uit het ei gekropen zijn hebben de eerste levensweek niet eens gehaald. In de vorige nieuwsbrief meldde ik 16 gruttobroedparen. Uiteindelijk bleek er nog 1 broedpaar extra aanwezig. Melkveehouder Nico Klaver ontdekte dit paar bij zijn buurman John van Iersel in de Wetering. Helaas hebben we geen nestlocatie kunnen traceren voordat van Iersels grasland gemaaid werd. Van de totaal 17 paren broedden er 14 in gras met beheerovereenkomst. Dat was perfect natuurlijk maar de droogte en/of toenemende predatie in de loop van het voorjaar, hebben in heel Nederland een desastreus effect gehad op de kuikenoverleving van de grutto’s. Door gebrek aan muizen moesten de hermelijnen, wezels, steenmarters, vossen, blauwe reigers en buizerds op zoek naar iets anders. Op 22 mei was al de eerste groepsvorming bij de grutto’s waar te nemen in het Mussenbaangebied, 18 stuks bij elkaar. Op 24 mei foerageerden 16 grutto’s op een maisperceel waar de planten net boven stonden. Daar kregen ze blijkbaar de snavel nog wel in de grond. In het keiharde grasland niet meer. Op 29 mei waren alle grutto’s vertrokken bij de nestlocaties waar ze een dikke week eerder nog rustig op een paal zaten bij de broedende vrouwen.  Van de 2 beschermde nesten in gangbaar grasland hebben we op 26 mei vastgesteld dat 1 nest uit was en het andere gepredeerd. En dat was gelijk de laatste dag dat we een gruttopaar met kuikenalarm zagen. Op 1 juni werd de laatste grutto gezien in het Mussenbaangebied. En toen werd het stil. Akelig stil. Normaal vertrekken de laatste paren met jongen pas in juli uit Nederweert.

Wulpen

In het kerngebied tussen Peel en Zuid-Willemsvaart hadden we maar liefst 12 wulpenparen. In Kruisvennen net als vorig jaar slechts 5 paren en in het Laarderheide gebied 1 paar. In het kerngebied zijn 4 nesten in gangbaar grasland gevonden en beschermd waarvan 1 door melkveehouder Nico Klaver zelf. Dit laatste nest is helaas verlaten. Van de andere 3 zijn er 2 gepredeerd en 1 uitgekomen. De kuikens van dat uitgekomen nest moesten we later vangen toen het perceel gemaaid werd. Dit is gelukt maar het was vergeefse moeite. Ze leken al niet vet toen we ze in handen hadden en na een paar dagen alarmeerden de ouders al niet meer. Verhongerd en/of gepredeerd?

2 wulpen kuikens gered en na het maaien uitgezet. Helaas tevergeefs…

In het Kruisvennengebied hebben we 1 nest kunnen beschermen en dat is op 21 mei uitgekomen. Op 23 juni alarmeerde 1 van de ouders nog in een belendend aardappelperceel  dus het is mogelijk dat 1 of meerdere jongen het gehaald hebben maar er zijn geen vliegvlugge jongen waargenomen. Niet in Kruisvennen en elders ook niet. Een deel van de wulpen zal in gras met beheerovereenkomst hebben gebroed maar allen zonder succes.

Scholeksters

Er hebben minstens 11 scholeksterparen gebroed en van 2 is vastgesteld dat ze kuikens hadden maar ook bij de scholeksters zijn geen vliegvlugge jongen gezien. Van 1 paar met 3 jongen aan de Eindhovensebaan is tot overmaat van ramp ook nog eens een jong doodgereden.

Hier het onfortuinlijke kuiken en de twee die de overkant wel gehaald hebben

Kortom, niets om vrolijk over te worden. Een weidevogeljaar om gauw te vergeten. Maar vol goede moed beginnen we maart 2021 opnieuw! Hopelijk zijn er dan weer muizen en valt er af en toe een flink bui. Tot dan!

Groet Willem Maris
mede namens collega-beschermers Peter Feijen, Jan Sieben en Frans Boonen

Foto’s: Luuk Belgers (headerfoto), Henk Aarts, Frans Boonen, Willem Maris, Riet van de Wouw