Hoe ANLb-beheerder Gieljam Dejong zich inzet voor meer biodiversiteit en de herkenbaarheid van het Limburgse landschap’
‘Je hebt als grondeigenaar een verantwoordelijkheid’
Wat ooit begon met de thuisboerderij van zijn vader, wordt nu voortgezet door Gieljam Dejong (31). “Voorheen deden we dit samen”, vertelt hij. “Heel mooi om dit nu te kunnen continueren.” De ruim vijf hectaren blijvend grasland rondom Ulestraten houdt hij, met hulp van Natuurrijk Limburg, zo natuurinclusief mogelijk.
“Het geeft me veel ontspanning”, vertelt Gieljam. “Het is fijn om in de natuur te zíjn en om iets voor de natuur te doén. Ik werk parttime bij een bedrijf dat actief is in de veredeling, productie, bewerking en verkoop van kwaliteitszaden voor de akkerbouw, en daarnaast ben ik mede-eigenaar van NutriTrain BV., waarmee we vloeibare meststoffen en biostimulanten in de markt zetten. Dat is behoorlijk intensief. In de natuur werken helpt me om af te schakelen.”
Verder kijken dan het gras
Waar ooit Belgische Witblauwen graasden, schakelt hij tegenwoordig collega-boeren in voor het inscharen van dieren en de verkoop van gras en hooi. “Het perceel is aangemerkt als blijvend grasland”, legt hij uit, “en daarom blijft begrazing belangrijk om het in stand te houden. Je hebt als grondeigenaar een verantwoordelijkheid. Het gaat niet alleen om het gras, maar ook om het bodemleven én de dieren die erop leven.”
Samen werken aan een natuurinclusief landschap
Om het landschap zo natuurinclusief mogelijk te houden, wordt er niet gespoten of bemest. Een kruidenrijk akkerperceel is ingezaaid, hoogstambomen zijn geplant en op verschillende plekken zorgen heggen voor beschutting en biodiversiteit.
Bij het onderhoud hiervan, krijgt hij hulp van Natuurrijk Limburg. “Via de subsidie kan ik mensen inschakelen bij het onderhoud, want dat is alleen echt niet haalbaar. En een paar keer per jaar komt “mijn” veldmedewerker langs om me uit te leggen hoe ik het beste te werk kan gaan. Voorheen was dit Pieter Puts, tegenwoordig Emiel van Riet. Ze adviseren me dan bijvoorbeeld om bepaalde heggen te laten doorschieten in plaats van te snoeien, om zo meer bloesem te creëren en bijen, vlinders en andere insecten aan te trekken. Het ruiger maken van de hagen zorgt bovendien voor meer beschutting van vogels en hun nesten.”
Wat plant je waar?
Gieljam krijgt ook advies over welke bomen en struiken het beste op welke plekken geplant kunnen worden. “Heel fijn, want dat zelf allemaal uitzoeken zou veel tijd kosten.” Daarnaast leert hij hoe je door slim maaien extensief graslandbeheer toepast. “Zoals wanneer je maait, en hoe je maaien kunt combineren met begrazing, zodat vogels ongestoord kunnen broeden.”
Zijn grasland is inmiddels een stuk diverser geworden door de combinatie van gras, klaver en weegbree. “Ook dit trekt meer insecten aan,” vertelt hij. Door die toegenomen variatie in planten ontstaat er een rijker bodemleven en een groter ecosysteem, wat belangrijke signalen zijn van een gezond en weerbaar landschap. De verschillende planten bieden voedsel en schuilplaatsen voor allerlei soorten, van vlinders, bijen en kevers tot vogels en kleine zoogdieren. “Je ziet gewoon dat het meer leeft!”
Uilen- en valkenkasten
Het langzaam maar zeker actiever zien worden van de flora en fauna inspireert hem enorm om zelf ook verder te kijken. “Zo heb ik twee uilenkasten en een valkenkast geplaatst, in samenwerking IVN Ulestraten. Met het steeds verder verdwijnen van de fruitteelt verdwenen ook hun onderkomens, want ze waren niet meer nodig om de muizen te verjagen. Door hun huizen als het ware weer terug te plaatsen, geef ik deze roofvogels de kans zich opnieuw te vestigen. Het eerste jaar waren de kasten al meteen bezet.”
Al deze inspanningen doet Gieljam puur voor de natuur, vertelt hij nuchter. “Op deze manier kijken naar, en samenwerken in de natuur, is ontzettend waardevol. Je maakt de natuur nóg meer de natuur en zorgt voor die belangrijke verschillen in het landschap. Zeker in deze periode komt dat goed tot uiting; het groeit, het bloeit en het gonst. Tijdens dit interview verwacht ik mijn tweede kind, wat mijn betrokkenheid bij het behoud van de natuur nog persoonlijker maakt. Ik wil graag een gezonde, rijke natuur achterlaten voor toekomstige generaties. Die bijdrage leveren aan de natuur is voor mij ook heel betekenisvol.”
De voordelen van het ANLb-lidmaatschap volgens Gieljam
“Kennis delen en het bespreken van gemeenschappelijke uitdagingen. Ook het bord op je perceel doet veel; dit zorgt voor meer begrip. Mensen snappen daardoor beter waar je mee bezig bent en waarom je doet wat je doet, of juist niet. In plaats van te mopperen over uitstekende takken van een heg, zien ze nu beter wat het belang is: na het broedseizoen wordt de heg weer netjes gesnoeid.”