🌿 Toepassingen van Luzerne: Veelzijdig, Duurzaam en Innovatief
Luzerne (Medicago sativa), ook wel alfalfa genoemd, is een krachtig landbouwgewas met brede inzetbaarheid. Het combineert ecologische waarde met praktische voordelen voor boeren, bodem en biodiversiteit. Natuurrijk Limburg stimuleert het gebruik van luzerne als onderdeel van natuurinclusieve landbouw.
1. Veevoeder
Luzerne is een rijke bron van eiwitten, vitaminen en vezels. Het wordt op diverse manieren ingezet:
- Melkvee & vleesvee: luzerne verhoogt de herkauwactiviteit en voorkomt pensverzuring.
- Paarden: verwerkt in muesli’s en hooibrokken als smakelijke structuurbron.
- Knaagdieren: luzernepellets zijn populair bij konijnen, cavia’s en kleine grazers.
2. Bodemverbeteraar en Groenbemester
Luzerne heeft een diep wortelstelsel dat:
- De bodemstructuur verbetert.
- Stikstof uit de lucht bindt via Rhizobium-bacteriën.
- Onkruidgroei onderdrukt en erosie vermindert.
- Het organische stofgehalte in de bodem verhoogt.
3. Biodiversiteit en Akkernatuur
De bloeiende luzerne trekt bestuivende insecten aan zoals bijen, vlinders en zweefvliegen. In vogelakkers biedt het gewas nestgelegenheid aan soorten zoals veldleeuwerik, grauwe kiekendief en patrijs. De combinatie met kruiden- en graanstroken versterkt dit ecologisch effect.
4. Duurzame landbouw
Luzerne past perfect binnen de ambities van kringlooplandbouw:
- Het vermindert de behoefte aan geïmporteerde soja.
- Het sluit aan bij de eco-regelingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
- Als meerjarige teelt helpt het bij het verminderen van stikstofverlies en uitspoeling.
5. Voeding voor de mens
Hoewel minder bekend, wordt luzerne ook verwerkt in:
- Voedingssupplementen zoals luzernepoeder of -extract in capsules.
- Gezondheidsproducten voor vegetariërs en sporters dankzij het hoge gehalte aan vitaminen en mineralen.
🔬 Innovaties met Luzerne
Luzerne blijft zich ontwikkelen dankzij technologische en ecologische innovaties:
🌱 Biobased materialen
Luzernevezels worden onderzocht voor toepassing in:
- Duurzame isolatiematerialen, vergelijkbaar met vlas of hennep. Ze bieden thermische en akoestische isolatie met een lage ecologische voetafdruk.
- Biologisch afbreekbare verpakkingen, als vezelcomponent in combinatie met biopolymeren. Dit biedt perspectief voor composteerbare verpakkingsmaterialen en alternatieven voor plastic.
Hoewel toepassingen nog in de pilotfase zijn, sluiten deze innovaties goed aan bij de circulaire doelstellingen in de bouw- en verpakkingssector.
🌿 Zaadtechnologie
Nieuwe behandelingen van luzernezaad, zoals de toevoeging van stikstofbindende bacteriën (o.a. via Yellow Jacket®), verhogen de slagingskans van inzaai en bevorderen een snelle vestiging.
Innovaties in luzerne: bioraffinage en eiwitextractie
De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar nieuwe toepassingen van luzerne, met name in de vorm van bioraffinage:
Bioraffinage in Nederland – Grassa
Het Nederlandse bedrijf Grassa ontwikkelde een methode om eiwit uit luzerne te extraheren. Door het gewas te persen en te verhitten, ontstaat een vloeibaar eiwitconcentraat dat geschikt is voor varkens en pluimvee. De vaste perskoek is een goed ruwvoer voor herkauwers. Deze techniek draagt bij aan een circulaire landbouw en regionale eiwitproductie.
LUZEX-project in Vlaanderen
In België loopt het LUZEX-project, waarin onderzocht wordt of eiwitten uit luzerne geschikt zijn voor niet-herkauwers. Het eiwit heeft een gunstig aminozuurprofiel en wordt getest in voeders voor kippen en varkens. Dit kan leiden tot een vermindering van soja-import en een meer zelfvoorzienende veehouderij in West-Europa.
Beide innovaties sluiten goed aan bij de ambitie om de landbouw te verduurzamen en regionale kringlopen te sluiten.
🌾 Alternatieven voor onderzaai
In situaties waar luzerne niet geschikt is voor onderzaai (bijvoorbeeld onder maïs), zijn er uitstekende alternatieven:
- Witte klaver / Rode klaver – stikstofbindend en goed winterhard.
- Voederwikke / Alexandrijnse klaver – snelle groeiers en insectvriendelijk.
- Japanse haver / Bladrammenas – goede onkruidonderdrukking en bodemstructuurverbetering.
- Gras-klaver mengsels – voor veehouderij en bodemverrijking.
De keuze hangt af van bodemtype, vochttoestand, teeltrotatie en beheerdoelen.
🔗 Meer lezen?
- Teelthandleiding Luzerne – Barenbrug (PDF)
- Whitepaper Luzerne 2024 – LG Seeds (PDF)
- Biobased materialen – Wageningen UR
