Gemeente Echt-Susteren en Natuurrijk Limburg kiezen voor natuurinclusieve landbouw als oplossing
In een bijzondere samenwerking tussen de gemeente Echt-Susteren en Natuurrijk Limburg is een overeenkomst gesloten die het leefgebied van de das beschermt én agrarisch grondgebruik in stand houdt. Waar bij natuurcompensatie vaak agrarische grond verdwijnt, kiezen wij samen met de gemeente voor een andere weg: door inzet van agrarisch natuur- en landschapsbeheer blijft het land in productie, maar wordt het ingericht met oog voor biodiversiteit en het bodemleven waar de das van afhankelijk is.
Groei met oog voor de natuur
De aanleiding voor deze samenwerking is de uitbreiding van het industrieterrein De Berk in Echt-Susteren. Op de rand van het geplande bedrijventerrein heeft zich in de afgelopen jaren een dassenburcht gevestigd. De provincie Limburg, gemeente en natuurorganisaties erkennen het belang van compensatie voor het verlies aan leefgebied. In plaats van deze compensatie in ‘nieuwe natuur’ te zoeken, wordt er nu ruim tien hectare rondom het natuurgebied Kranenbroek ingericht via aanvullende ANLb-overeenkomsten. De gemeente vergoedt de kosten van dit natuurvriendelijke beheer, terwijl Natuurrijk Limburg de uitvoering en begeleiding op zich neemt, samen met betrokken agrariërs.
Bodemleven centraal: wormen voor de das
Dassen stellen hoge eisen aan hun omgeving. Ze hebben niet alleen beschutting nodig voor hun burchten, maar vooral een rijke voedselbodem – letterlijk. Regenwormen vormen de voornaamste maaltijd, en dat vraagt om een gezonde, levende bodem. Daarom zetten we in op maatregelen die het bodemleven stimuleren: bemesting met stalmest of compost, verstandig maaibeheer, begrazing én het stimuleren van kruidenrijke graslanden. Zo ontstaat een aantrekkelijk en functioneel leefgebied voor de das, zonder dat het boerenbedrijf verdwijnt.
Voorbeeld voor de toekomst
Deze samenwerking is bijzonder en biedt perspectief. Het is een voorbeeld van hoe economische ontwikkeling, landbouw en natuur hand in hand kunnen gaan. Niet tegenover elkaar, maar sámen. De provincie Limburg ondersteunt deze aanpak, die voortkwam uit overleg met deskundigen van Das & Boom en de Dassenwerkgroep Limburg.
Goed voorbeeld doet goed volgen.
Met deze samenwerking laten we zien dat natuurinclusieve landbouw een volwaardig alternatief kan zijn bij gebiedsontwikkeling. En de das? Die profiteert van een landschap dat voedsel, rust én toekomst biedt.
De das in Nederland – de stille bewoner van het landschap
De das, oftewel Meles meles, is een nachtdier dat al eeuwenlang thuishoort in het Nederlandse landschap. Het zwart-witte gezichtsmasker en stevige gestalte maken dit dier onmiskenbaar. Maar wat weten we eigenlijk over deze geheimzinnige gravers?
Kenmerken van de das
Gewicht: gemiddeld tussen de 7 en 17 kilo (afhankelijk van het seizoen)
- Lengte: tot zo’n 90 cm, zonder staart
- Leeftijd: in het wild worden dassen gemiddeld 5 tot 10 jaar oud, in gevangenschap soms wel 15 jaar
- Familie: dassen behoren tot de marterachtigen (Mustelidae), net als de bunzing en otter
Dassen leven in groepen, ook wel clans genoemd, die samen een indrukwekkend gangenstelsel bewonen: de burcht.
- Jongen per nest: meestal 2 tot 3 welpjes per jaar
- De jongen worden in februari of maart geboren, diep in de burcht
- Het gezinsleven speelt zich de eerste periode af onder de grond
- Pas na 8 weken komen ze voorzichtig naar buiten
Wat staat er op het menu?
Dassen zijn echte alleseters, maar hebben wel hun favorieten:
- Regenwormen (staan bovenaan hun lijstje!)
- Kevers, slakken, larven
- Bessen, maïs, graan
- Soms eieren, kleine zoogdieren of vogels
Hun gevarieerde dieet maakt ze tot belangrijke opruimers in de natuur.
Vijanden van de das
In de natuur hebben volwassen dassen weinig natuurlijke vijanden. Hun voornaamste bedreigingen zijn:
- De mens: door verkeer, stroperij of verlies van leefgebied
- Vossen of honden kunnen soms jongen doden
- Ziekten zoals tuberculose of hondenziekte (CDV)
Wist je dat…
🦡 Dassen in de herfst extra veel eten om een vetreserve op te bouwen voor de winter?
🦡 Ze hun burchten soms generaties lang gebruiken en uitbreiden tot tientallen meters lang?
🦡 Een dassenburcht vaak meerdere ‘kamers’ heeft, inclusief een kraamkamer?
🦡 Je hun aanwezigheid kunt herkennen aan latrines – kleine gegraven kuiltjes waarin ze hun uitwerpselen deponeren?
De das verdient bescherming
Dankzij natuurbescherming maakt de das in Nederland langzaam een comeback. Van Zuid-Limburg tot de Veluwe en Twente, steeds meer gebieden bieden ruimte aan deze fascinerende nachtdieren. Door rekening te houden met hun leefgebied, bijvoorbeeld bij de aanleg van wegen of landbouwactiviteiten, kunnen we samen bijdragen aan hun voortbestaan.
