In onze thema nieuwsbrief akkernatuur: patrijs hebben we onderstaande beheertips en plan van aanpak opgenomen.

U beheert een ‘Meerjarige vogelakker t.b.v. patrijs’ binnen het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb). Het nieuwe beheerjaar is begonnen en met het nieuwe groeiseizoen in aantocht kan er weer gestart worden met de werkzaamheden op het land. Met korte berichten willen we u regelmatig informeren over het beheer en aanwijzingen te geven die de beoogde resultaten ten goede kunnen komen.

Hieronder een aantal richtlijnen en tips die in combinatie met uw eigen essentiële vak- en terreinkennis tot het gewenst resultaat gaan leiden. De beheervoorschriften voor de Meerjarige vogelakker t.b.v. patrijs zijn terug te vinden op pagina 23 van de beheervoorwaarden.

Vanaf 15 maart kan er weer gestart worden met de voorbereidende werkzaamheden in de Meerjarige vogelakkers t.b.v. patrijs. Van afgelopen voorjaar kunnen we opsteken dat het verstandig is om zo vroeg mogelijk te starten zodat er zo vroeg als mogelijk kan worden ingezaaid.

Ook afgelopen beheerjaar zijn de beheerpercelen geschouwd en gemonitord door uw veldmedewerker. Aan de hand van de opgedane informatie uit het veld willen we u een aantal beheertips meegeven. Vorig jaar hebben we vooral ingezoomd op de juiste zaaitechniek. Dit jaar willen we de focus leggen op een vroege voorbereiding en inzaai.

Een belangrijk gegeven van afgelopen jaar was het droge voorjaar en het effect daarvan op de Meerjarige vogelakker t.b.v. Patrijs. Een te laat ingezaaid of niet (goed) opgekomen gewas resulteert in een voor de patrijs minder of niet goed functionerend habitat op de korte- maar ook op de lange termijn.

Met het thema droogte nog in het achterhoofd is een goede planning van de werkzaamheden in relatie tot de weersomstandigheden van essentieel belang gebleken.

In 2021 willen we de focus leggen op het tijdig zaaiklaar maken en inzaaien van de bloemblokken.

Dit vanuit ecologisch oogpunt ten aanzien van de patrijs:

Het optimale moment voor het inzaaien van het bloemblokmengsel in de tweede helft van april met een kleine uitloop eerste week mei (zie plan van aanpak hieronder). Het nieuw ingezaaide gedeelte staat dan vanaf half juni in bloei.
Omdat de meeste legsel medio juni uitkomen vormt het nieuw ingezaaide deel van de bloemblok dan geschikte habitat waar voedsel voor de patrijzenkuikens te vinden is.
De eerste drie weken hebben de patrijzenkuikens een insectenrijk leefgebied nodig om te overleven.

Én om te reageren op weer een droog voorjaar:

Door uitloop van het zaaimoment in de steeds drogere voorjaren zien te voorkomen.
Door zo min mogelijk maar wel slimme grondbewerking toe te passen.
Door de bemestingstoestand van uw perceel op peil te houden.
Door het inzetten van de juiste grondbewerkingsmachines om uitdroging van de grond te voorkomen.

We zijn ons ervan bewust dat uiteindelijk de weersomstandigheden en de vochthuishouding van uw perceel bepalen wanneer er in het voorjaar weer het land op kan worden gegaan om te starten met de zaaibedvoorbereiding.

Naast bovenstaande beheertips zetten we hieronder een plan van aanpak uiteen. Dit plan is tot stand gekomen aan de hand van de verrichtte beheermonitoring en opgedane ervaringen van collega beheerders. Gebruik deze als richtlijn om dit voorjaar aan de slag te gaan met het beheer van uw vogelakker. Maakt u gebruik van de diensten van een loonwerker, spreek dit dan tijdig af. Want het optimale zaaimoment valt vaak samen met de periode dat mais wordt ingezaaid.

Ook dit jaar vertrouwen we weer op uw eigen gebiedskennis en vakmanschap!

Neem bij twijfel of voor verder advies contact op met uw veldmedewerker.

Plan van aanpak

Vroege zaaibedvoorbereiding en inzaai Meerjarige vogelakker t.b.v. Patrijs.

15 maart: Klepelen overjarig gewas of licht bewerken met snijwell/schijveneg

In de regel wordt het deel van de vogelakker met het overjarige gewas ondergewerkt en opnieuw ingezaaid.
Let er op dat in het te handhaven deel van de vogelakker graspollen in de onderlaag aanwezig zijn. Grote graspollen vormen dit voorjaar mogelijk een geschikte nestplek voor de patrijs.
Anders een gedeelte van het overjarige gewas nog een jaar handhaven!
Er kan dus gerust gevarieerd worden met welk deel van de vogelakker wordt ondergewerkt. Overleg dit even met uw veldmedewerker!
Let op dat er geen stroken smaller dan 20 m ontstaan in de vogelakker
Laat het vernietigde gewas ca. 14 dagen liggen op het perceel voordat met de volgende grondwerking wordt gestart.

1 april – 15 april: Aanbrengen en inwerken mest / voorbereiding zaaibed

De beheermonitoring wijst uit dat het mooiste gewas wordt behaald met de inzet van een schijveneg of krukasspitmachine voor het inwerken van stalmest/zaaibedvoorbereiding.
Frezen als zaaibedvoorbereiding heeft meer nadelen dan voordelen in de patrijzenteelt:
- Het frezen zorgt in het algemeen voor een te luchtig, snel uitdrogend en daardoor ook snel opwarmende zaaibed. Dé ideale omstandigheden voor Melganzenvoet om zich massaal te vestigen in het voorjaar.
- De ingezaaide soorten kiemen wel in het verse gefreesd zaaibed maar kunnen onder droge weersomstandigheden weer snel uitdrogen in de losse substraatachtige grond door o.a. het ontbreken van de capillaire werking.
- Daarbij worden de worteldelen van de tweejarige soorten in het mengsel zoals cichorei en kaardenbol grotendeels kapotgeslagen door de frees, waardoor deze verdrogen, niet meer uitlopen en verdwijnen.

15 april – 30 april: Inzaaien vogelakker

Na het vroeg zaaiklaar leggen van de vogelakker kan bij groeizaam weer een 14 dagen worden gewacht met de inzaaien. Zo creëer je een extra vals zaaibed waarop onkruidzaden kiemen die vervolgens met een heel oppervlakkige grondbewerking met een rotorkopeg of wiedeg kunnen worden vernietigd.
Het gekiemde onkruid op het vals zaaibed kan ook worden vernietigd met de rotorkopeg in combinatie met zaaimachine tijdens het definitieve inzaaien.
Met minder groeizaam weer in het vooruitzicht en relatief late zaaibedvoorbereiding is het beter direct aansluitend aan de zaaibedvoorbereiding het perceel in te zaaien.

Foto’s: Haas op vogelakker (header) en Patrijs op vogelakker van Harm Kossen