Door het leefgebied voor de patrijs en andere soorten te verbeteren neemt de stand van deze soorten toe en gaat de biodiversiteit omhoog. Dat is de reden dat Natuurrijk Limburg sinds 2018 fors inzet op akkernatuur voor de patrijs.
Soortenrijk cultuurlandschap
De patrijs is een gidssoort en staat symbool voor een soortenrijk cultuurlandschap. Een goede maatregel is het aanleggen van een meerjarige vogelakker. Deze meerjarige vogelakkers bieden een veilige broedgelegenheid, dekking tegen predatoren en jaarrond voedsel in de vorm van malse groeipunten van graan en gras, zaden en insecten. Deze specifieke maatregel voor de patrijs draagt daarmee ook sterk bij aan het leefgebied voor vele andere soorten zoals de gele kwikstaart, torenvalk en de haas.
Patrijsakker
Bijna 100 leden van Natuurrijk Limburg beheren samen ruim 200 hectare zogenaamde patrijsakker in een handvol kerngebieden.
Lerend beheren
Het beheren van meerjarige vogelakkers voor de patrijs is een heel duidelijk voorbeeld van lerend beheren. De akkerbouwers en veldmedewerker werken in nauw overleg aan het realiseren van een geschikt leefgebied voor de patrijs.
De boerenpraktijk en ecologische kennis worden zo gecombineerd ingezet om uitdagingen zoals een hoge onkruiddruk te lijf te gaan én meer patrijzen en andere soorten terug te krijgen in het agrarische gebied. Op basis van opgedane ervaringen kan in overleg worden afgeweken van de voorgeschreven beheermaatregelen.
Zenderonderzoek
Rondom de vogelakkers in kerngebied Ospel wordt extra goed naar de patrijzen gekeken. Sinds 2019 wordt het terreingebruik van de Ospelse patrijzen op de voet gevolgd via een aantal gezenderde exemplaren.
Vluchtdekking
Dit leerde ons dat ze de vogelakkers vooral in de winter gebruiken als vluchtdekking. In de zomer zitten bij alle vogelakkers wel koppels in de buurt maar het lijkt er op dat ze dan de begroeiing wat te hoog vinden.
Lage soorten inzaaien
Prima als broedhabitat voor b.v. roodborsttapuit, grasmus en fazant, maar patrijzen willen graag goed om zich heen kunnen kijken. In het kader van het lerend beheer worden nu delen van de akkers met een graanmengsel ingezaaid zonder hoge soorten als venkel, cichorei, kaardebol, honingklaver en bladkool.
Variatie in begroeiingstypes
De akkers worden nu ook opgedeeld in meerdere kleine compartimenten waardoor veel meer variatie in begroeiingstype op een kleine oppervlakte wordt gecreëerd. In feite een omgekeerde ruilverkaveling.
Toename patrijzen
De patrijzenpopulatie is overigens wel behoorlijk toegenomen in alle gebieden waar vogelakkers liggen. Maar het is nog onduidelijk of dit door de vogelakkers komt of eenvoudigweg door de voor patrijzen gunstige droge zomers de afgelopen jaren.
zadenrijke vogelakkers
‘s Winters worden de zadenrijke vogelakkers bezocht door massa’s groenlingen, vinken, kepen, kneuen, putters, geelgorzen, rietgorzen, ringmussen en veldleeuweriken.
Deze akkervogels vormen samen met de muizenrijkdom op deze percelen weer een gedekte tafel voor blauwe kiekendief, ruigpootbuizerd, torenvalk, velduil, kerkuil en ransuil.
Duurzame inbedding en voorlichting
De grootste inzet voor de patrijs en andere soorten in Limburg gebeurt door de betrokken leden van Natuurrijk Limburg. Daarnaast werken we aan duurzame inbedding van aangepast beheer bij andere grondeigenaren zoals gemeenten, waterschap en terreinbeherende organisaties, en aan voorlichting om het bredere publiek enthousiast te maken voor de patrijs.
Foto’s: Harm Kossen (headerfoto) en Otto Plantema
Meer info:
Beheertips:
- Korte video’s (playlist YouTube)
- Factsheet Patrijs
- Informatieblad meerjarige vogelakker patrijs
- Samenstelling zaadmengsel
- Advies voorkomen probleemonkruiden
