Heggen en struwelen vormen de omlijsting van een landschap. Voordat er prikkeldraad was, waren deze door het hele land veelvuldig aanwezig. Met name Zuid-Limburg is nog steeds herkenbaar door haar kleinschalige en gevarieerde landschap; een dooradering van opstaande landschapselementen. Knip- en scheerheggen, struweelhagen, graften en knotbomen maken dit gebied geliefd bij recreanten en inwoners.
Voor vogels, zoogdieren, reptielen, amfibieën en insecten zijn deze elementen onmisbaar als leefgebied, foerageergebied of verbindingsroute door het landschap. De combinatie met aanliggend beheer zoals kruidenrijke weilanden en/of akkerranden is essentieel.
Voor Nederland unieke Europese zeldzame soorten zoals de hazelmuis en eikelmuis komen alleen in Zuid-Limburg voor. Zuid-Limburg is tevens een kerngebied in Nederland voor de grauwe klauwier.
In andere delen van de provincie zijn heggen onmisbaar voor soorten als de kneu, spotvogel en geelgors.
Breder, hoger, diverser
De missie van Natuurrijk Limburg is om bestaande heggen en struwelen breder, hoger en diverser te maken zodat ze meer kunnen betekenen voor de biodiversiteit en beter functioneren als ecologische verbindingen.
Met onze ANLb-deelnemers wisselen we op verschillende manieren kennis van en ervaringen met ecologische interessantere heggen en struwelen uit. Centraal staat de individuele deelnemerbegeleiding, ondersteund door nieuwsbrieven met beheertips, webinars en veld- en informatiebijeenkomsten.
Behoud en herstel van heggen en struwelen
Ruim 800 leden van Natuurrijk Limburg beheren gezamenlijk meer dan 500 kilometer struweelhagen en knip- en scheerheggen.
Ook al zijn in veel gebieden heel veel heggen verdwenen, toch zijn er nog een aantal gebieden waar we trots op kunnen zijn. Een daarvan is het gebied rond Noorbeek dat door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap is uitgeroepen tot eerste icoonlandschap van Nederland.
In andere gebieden behouden we wat er is, binnen de financiële ruimte die provincie en EU hiervoor beschikbaar heeft gesteld.
Tot slot plegen wij inzet voor herstel van het ooit kenmerkende landschap. Een voorbeeld zijn de Maasheggen, die aan de Brabantse zijde van de Maas nog volop aanwezig zijn en UNESCO erfgoedstatus hebben. Maar deze behoeven aan Limburgse zijde nog volop aanvulling, wil ook hier het landschap weer iconisch worden.
Kansen
Door de hele provincie zijn er volop kansen op herstel van het landschap. De wil is er bij grondeigenaren, de financiële middelen (en juiste regelgeving) ontbreken vooralsnog.
Foto’s: Harm Kosse
